Việt Nam mong đợi gì từ thế hệ trí thức trẻ quốc tế?

TẠI DIỄN ĐÀN TRÍ THỨC TRẺ: CHIẾN LƯỢC ĐỔI MỚI ĐỂ KẾT NỐI VÀ PHÁT TRIỂN

Sáng ngày 19.7, tại Hà Nội, diễn ra chương trình Việt Nam toàn cầu lần thứ 6, quy tụ 72 đại biểu trí thức trẻ Việt Nam sinh sống và làm việc ở nước ngoài. Tham dự còn có anh Nguyễn Tường Lâm, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam. Buổi gặp gỡ nhằm mục tiêu thúc đẩy chính sách kết nối, khai thác nguồn trí thức trẻ để góp phần phát triển đất nước.

CẬP NHẬT TƯ DUY CHÍNH SÁCH VỀ TRÍ THỨC TRẺ ĐANG THAY ĐỔI

Phát biểu tại cuộc gặp, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cảm xúc khi thấy được khối lượng trí thức trẻ có khát vọng cống hiến cho đất nước. Bà nhấn mạnh, trong kỷ nguyên của khoa học công nghệ và sáng tạo, vai trò của trí thức trẻ ngày càng quan trọng. Bà đặt câu hỏi về cách thức thúc đẩy họ về hoặc đóng góp từ xa cho quốc gia, đồng thời cam kết các chính sách đổi mới để khuyến khích sự cống hiến này.

Chính sách được điều chỉnh nhằm mở rộng quyền về quốc tịch, đơn giản hóa thủ tục về nước và tạo cơ chế phối hợp hiệu quả hơn. Bà Hằng nhấn mạnh: “Tư duy chính sách đang thay đổi, không chỉ khuyến khích trở về, mà còn tạo cơ chế để đóng góp từ xa”. Song song đó, Chính phủ còn tập trung nâng cao môi trường nghiên cứu trong nước và xây dựng các chương trình cụ thể như đào tạo nhân lực AI, phát triển chuyên gia và các chiến lược hợp tác thực tiễn, để biến tri thức thành nguồn lực phát triển lâu dài.

GIẢI PHÁP THÁO GỠ RÀO CẢN VÀ TĂNG CƯỜNG NỀN TẢNG KHOA HỌC

Các trí thức trẻ đã chia sẻ những trở ngại họ gặp phải trong việc đóng góp cho đất nước. TS Đinh Hùng Cường từ Nhật Bản đề cập đến quy trình cấp bằng sáng chế kéo dài 3-4 năm ở Việt Nam, dẫn đến nhiều sáng chế trở nên lỗi thời trước khi được cấp bằng bảo hộ. Ông đề xuất xây dựng cơ chế rút ngắn thời gian xử lý bằng sáng chế và thiết lập phòng thí nghiệm chung cấp tỉnh, cho phép cộng đồng sáng tạo dễ dàng tiếp cận và phát triển.

Anh Đỗ Đức Tôn, Chủ tịch Hội Trí thức Việt Nam tại Kazakhstan, nêu ra hai điểm vướng trong hợp tác nghiên cứu: vai trò chủ trì dự án bị giới hạn do thiếu cơ quan chủ quản và thủ tục hành chính phức tạp. Ví dụ, việc xác nhận CV hoặc giấy tờ không có dấu xác nhận từ cơ quan Việt Nam làm khó khăn trong quá trình hợp tác nghiên cứu ở nước ngoài. Ngoài ra, các đại biểu đề nghị công nhận danh hiệu PGS, GS phong ở nước ngoài khi về Việt Nam, tránh lãng phí thời gian và nản lòng người cống hiến.

ĐƯA KẾT NỐI VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC TRI THỨC

Anh Nguyễn Tường Lâm tổng kết các ý kiến, nhấn mạnh nhiệm vụ then chốt là khơi thông nguồn trí thức trong và ngoài nước. Ông đề cao việc xây dựng các “bài toán” rõ ràng và “đặt hàng” cụ thể cho cộng đồng trí thức, đồng thời tạo ra các kênh hiệu quả để trí thức trẻ, đặc biệt là ở nước ngoài, có thể tiếp cận, đóng góp ý tưởng và thực hiện giải pháp.

Tổ chức Trung ương Đoàn và Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu sẽ trở thành cầu nối trung gian quan trọng trong công cuộc này. Họ sẽ thiết lập một cơ sở dữ liệu, nơi các trí thức có thể gửi gắm ý tưởng, nêu vấn đề gặp phải và đề xuất giải pháp. Những thông tin này sẽ góp phần vào quá trình sửa đổi các chính sách pháp luật, thúc đẩy sự phát huy tối đa tiềm năng của nguồn nhân lực trí thức cho sự nghiệp phát triển của đất nước đến năm 2045.

Có thể nói, cuộc gặp gỡ này không chỉ là dịp để nhìn nhận các thực tế, mà còn là bước chiến lược nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực trí thức trẻ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong thời kỳ đổi mới toàn cầu.