CÓ NÊN ĐÁNH THUẾ VỚI GIAO DỊCH VÀNG CHỈ TRÊN PHẦN LỢI NHUẬN?

Trong bối cảnh giá vàng tăng mạnh trong những năm gần đây khiến nhiều nhà đầu tư và đầu cơ nhắm vào lĩnh vực này, câu hỏi về việc đánh thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với giao dịch vàng ngày càng trở nên nóng hơn bao giờ hết. Liệu chính sách này có thể góp phần nâng cao tính minh bạch và hạn chế các hoạt động đầu cơ bất hợp pháp hay chỉ làm phức tạp thêm thị trường?

Chuyên gia tài chính Nguyễn Quang Huy, giảng viên khoa Tài chính – Ngân hàng Trường đại học Nguyễn Trãi, nhấn mạnh rằng cần thiết nghiên cứu áp dụng thuế TNCN với các giao dịch vàng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường có nhiều biểu hiện tích trữ và đầu cơ. Tuy nhiên, ông cho biết, việc tính thuế chỉ nên dựa trên phần lợi nhuận phát sinh từ chênh lệch giá mua bán, chứ không phải toàn bộ giá trị của giao dịch.

Theo ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, đánh thuế dựa vào lợi nhuận là phù hợp hơn vì việc xác định giá mua vào – bán ra sẽ dễ dàng hơn so với tổng giá trị giao dịch. “Thuế khoảng 20% trên lợi nhuận mua bán vàng là mức hợp lý,” ông đề xuất. Bộ Tài chính cần thiết lập phương án sử dụng giá bình quân trong các khoảng thời gian như 3, 5 hoặc 10 năm để xác định giá mua vào hợp lý, đồng thời yêu cầu người bán khai báo rõ thời điểm mua để giúp tính lợi nhuận dễ dàng hơn.

Trong khi đó, việc xác định giá bán ra diễn ra khá đơn giản, vì các giao dịch vàng thường đều qua các tiệm vàng, doanh nghiệp được cấp phép, giúp dễ dàng xác định giá đầu ra, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tính toán lợi nhuận.

Một điểm đáng chú ý là các chuyên gia đều đề xuất cần có các quy định rõ ràng về ngưỡng miễn thuế hoặc các mức thuế tối thiểu để phân biệt giữa đối tượng kinh doanh, đầu cơ vàng và những người dân tích trữ, bán vàng để đối phó với các hoàn cảnh cá nhân. Chẳng hạn, ông Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, đề xuất ngưỡng miễn thuế như hiện nay đối với các hộ kinh doanh, như mức 200 triệu đồng/năm, tương đương với một lượng vàng tương ứng.

Trong nội dung này, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh việc cần thiết có quy định rõ ràng về thời gian nắm giữ vàng để phân biệt giữa hoạt động đầu cơ và tích trữ dài hạn. Ông Nguyễn Quang Huy cho biết, các hoạt động giao dịch lặp lại, khối lượng lớn có thể được xem là hoạt động kinh doanh, chịu mức thuế cao hơn; còn các giao dịch dài hạn, giữ vàng trong thời gian dài sẽ được giảm hoặc miễn thuế để khuyến khích tích trữ ổn định, giảm áp lực bán tháo ngắn hạn.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng can thiệp để ổn định thị trường vàng, đồng thời đề xuất có các quy định phù hợp nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực từ hoạt động đầu cơ, bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng và bình ổn thị trường.

Tổng thể, việc chỉ tính thuế trên phần lợi nhuận từ các giao dịch vàng là hướng tiếp cận phù hợp hơn so với đánh thuế toàn bộ giá trị giao dịch. Điều này giúp phân biệt rõ ràng giữa hoạt động kinh doanh, đầu cơ và các hoạt động tích trữ cá nhân, đồng thời hạn chế tình trạng thuế chồng thuế hoặc đánh thuế không hợp lý. Tuy nhiên, để thực thi hiệu quả, chính sách cần đi kèm với các quy định rõ ràng về ngưỡng miễn thuế, thời gian nắm giữ vàng, và các biện pháp phân loại đối tượng chịu thuế phù hợp với thực tiễn thị trường.