TP.HCM CHUẨN BỊ CÁCH MẠNG TRONG PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG SẮT ĐÔ THỊ
Vừa qua, Văn phòng UBND TP.HCM đã phát hành văn bản cập nhật kết luận của Phó chủ tịch UBND thành phố Bùi Xuân Cường sau cuộc họp về tiến độ các dự án đường sắt đô thị. Buổi họp thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư và các sở ngành, chuyên gia, khi đề cập đến các giải pháp thúc đẩy nhanh tiến trình triển khai các tuyến metro quốc gia và các dự án liên quan.
Phó chủ tịch UBND TP giao Sở Tài chính chủ trì tổng hợp ý kiến các đơn vị liên quan, đề xuất trình tự, thủ tục đầu tư dự án đường sắt kết nối trung tâm TP.HCM đến Cần Giờ của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt Cao tốc Vinspeed. Dự kiến, đề xuất này cần gửi về trước ngày 15.9. Đồng thời, các dự án của Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải liên quan đến tuyến metro số 2 và các tuyến đường sắt liên quan cũng được yêu cầu báo cáo UBND thành phố trong hạn chót này. Các dự án của Sovico, Becamex về tuyến metro số 4 và kết nối trung tâm TP đến Cái Mép-Bàu Bàng cũng có thời hạn trình bày trước ngày 25.9.
TP.HCM đang từng bước khám phá các cơ chế vượt trội nhằm rút ngắn thời gian hoàn thiện mạng lưới metro. Đây là lần đầu tiên doanh nghiệp tư nhân có cơ hội tham gia tích cực vào các dự án đường sắt đô thị, mở ra hướng đi mới cho các nguồn vốn ngoài ngân sách. Nhờ vào các nghị quyết đặc thù và luật Đường sắt, các đề xuất từ tỉ phú USD ồ ạt đổ về, hứa hẹn giúp rút ngắn đáng kể thời gian thi công từng tuyến metro, từ gần 20 năm như dự kiến ban đầu xuống còn khoảng 2-4 năm nếu được thông qua.
Theo lãnh đạo Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM, mặc dù cơ chế đặc biệt mở ra nhiều cơ hội, việc lập dự án, thiết kế, giải phóng mặt bằng, lựa chọn nhà thầu vẫn cần khoảng 1-2 năm. Để đảm bảo các tuyến metro hoàn thành trước năm 2035 theo Kết luận 49, thành phố đang tập trung nghiên cứu các chính sách đột phá về nguồn vốn, thủ tục, bồi thường giải phóng mặt bằng và các thủ tục môi trường. Mục tiêu là huy động tối đa nguồn lực xã hội, đặc biệt từ khu vực tư nhân, chống lại các rào cản và thúc đẩy tiến độ xây dựng hệ thống đường sắt đô thị.
Sau sáp nhập, tổng chiều dài mạng lưới metro của TP.HCM dự kiến gần 1.000 km, kết nối xuyên tâm, nội thị, cảng biển và các khu công nghiệp giữa hai trung tâm hành chính mới. Trong bối cảnh đó, các cơ quan chức năng xác định rõ các tuyến ưu tiên triển khai từ nay đến năm 2035, trong đó tuyến metro số 2, đã hoàn tất mặt bằng và sẵn sàng thi công, sẽ được ưu tiên đầu tiên. Dự án này dự kiến khởi công ngay trong năm nay, sử dụng cơ chế chỉ định thầu linh hoạt, đảm bảo tiến độ gấp rút.
Ngoài ra, các tuyến metro dài hơn và các trục kết nối quan trọng khác như tuyến kéo dài của metro số 1, tuyến số 3, tuyến vành khuyên (tuyến số 6), các tuyến dọc Bắc – Nam (số 4, số 5), cùng đội hình dự án mở rộng sẽ từng bước được xây dựng, nhằm tạo ra mạng lưới liên hoàn, nâng cao khả năng di chuyển của người dân. Trong đó, tuyến đường sắt kết nối trung tâm TP với Cần Giờ đặc biệt được chú trọng, với cơ chế đặc thù của luật Đường sắt sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện.
Phó chủ tịch TP yêu cầu các sở ngành tiếp thu ý kiến từ các nhà đầu tư và chuyên gia, đồng thời nghiên cứu kỹ luật Đường sắt để xác định rõ tên gọi các dự án (đường sắt quốc gia, địa phương hoặc theo mô hình TOD). Đây sẽ là cơ sở để điều chỉnh và mở rộng danh mục dự án phù hợp với Nghị quyết 188. Sở Tài chính cũng được giao đề xuất các chính sách đặc thù cho việc huy động nguồn vốn, thúc đẩy các dự án nhanh chóng triển khai, góp phần vào Nghị quyết sửa đổi nhằm mở rộng hệ thống đường sắt đô thị của TP.HCM trong tương lai gần.