ngành hải sản việt nam có nguy cơ mất thị trường lớn nhất nếu bị cấm nhập khẩu vào mỹ – vậy ngành sẽ chuyển hướng ra sao để vượt qua khủng hoảng?

NỖ LỰC THAY ĐỔI VÙNG DẬY, ĐẤU TRANH GIỮ GIỌT HẠT CHÂN TRỜI

Trong bối cảnh Mỹ không công nhận 12 nghề cá của Việt Nam theo quy định của NOAA, ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với thử thách lớn ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu và sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân, công nhân, và người lao động. Theo báo cáo của NOAA/NMFS Mỹ, các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam như cá ngừ, mực, cua ghẹ… chiếm tỷ trọng lớn trong thị trường Mỹ, đặc biệt cá ngừ với giá trị gần 388 triệu USD. Quyết định này không chỉ gây thiệt hại khoảng 500 triệu USD mỗi năm cho ngành hàng hải Việt mà còn làm suy giảm uy tín của thủy sản Việt trên thị trường quốc tế, ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia về bảo tồn và phát triển bền vững môi trường biển.

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT ĐÃ HƯỞNG ỨNG VỚI THÁCH THỨC

Ngay sau khi Mỹ đưa ra quyết định, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã tích cực triển khai các biện pháp ứng phó, gồm mở rộng đối thoại, giám sát chặt chẽ tàu cá qua các chương trình theo dõi, kiểm tra tại cảng, nhật ký khai thác, phỏng vấn để hạn chế tối đa khai thác không chủ ý các loài thú biển. Bộ cũng đã tiến hành điều tra hiện trạng quần thể thú biển, cung cấp cơ sở dữ liệu khoa học để thuyết phục phía Mỹ xem xét lại quyết định trước thời hạn chính thức áp dụng lệnh cấm.

Các nỗ lực của VN nhằm bảo vệ quyền lợi ngành thủy sản được thể hiện rõ qua các hoạt động đối thoại quốc tế. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nhấn mạnh: Chính phủ và các địa phương đang nỗ lực hiện đại hóa, trách nhiệm trong quản lý nghề cá, đồng thời khai thác các cơ hội hợp tác để thúc đẩy thương mại song phương công bằng và bền vững. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đã gửi thư đề nghị Mỹ xem xét lại quyết định nhằm tránh gián đoạn thương mại, bảo vệ sinh kế của ngư dân và doanh nghiệp Việt.

CHUYỂN HƯỚNG ĐIỂM XUẤT KHẨU VÀ GIẢI PHÁP BỀN VỮNG

Trong tình huống xấu nhất khi Mỹ giữ nguyên hạn chế nhập khẩu, ngành thủy sản Việt Nam đã chủ động mở rộng thị trường sang các khu vực khác. Thị trường EU giữ vững vị trí thứ hai, đặc biệt tại Hà Lan, Ý, Đức, với mức tăng trưởng lần lượt 40%, 43%, và 26%. XK cá ngừ sang Phần Lan tăng mạnh từ 1,7 triệu USD năm 2021 lên gần 4 triệu USD năm 2023, và tháng trước đã tăng thêm 50%. Các sản phẩm cá ngừ đóng hộp và đông lạnh của VN nhờ ưu đãi thuế quan theo Hiệp định EVFTA cạnh tranh tốt hơn so với các nguồn cung truyền thống.

Ngoài ra, Mexico cũng là điểm đến tiềm năng. Hiện Mexico là thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn thứ 12 của Việt Nam, với ngành khai thác cá ngừ nội địa bị cấm theo lệnh của ủy ban IATTC khiến họ tăng nhập khẩu từ VN, đặc biệt fillet cá ngừ đông lạnh. Thị trường Trung Đông đã trở thành một trong những điểm đến quan trọng, với kim ngạch gần 60 triệu USD trong 8 tháng đầu năm 2025, mặc dù giảm 23,4% so với cùng kỳ vì các yếu tố bất ổn khu vực. Tuy nhiên, dự báo trong 5-10 năm tới, nhu cầu tại khu vực này vẫn dự kiến duy trì ổn định do thu nhập và mức sống tăng lên.

Thị trường Trung Đông và châu Phi được dự báo có tiềm năng lớn. Israel vẫn là thị trường dẫn đầu khu vực, chiếm 41,6% thị phần. Các quốc gia như Ai Cập, UAE, Thổ Nhĩ Kỳ, Oman, và Kuwait ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu cá ngừ đều đặn. Nhờ dân số đông, đô thị hóa nhanh và sở thích tiêu dùng tăng cao, các nước này ngày càng có nhu cầu sử dụng cá ngừ trong các sản phẩm chế biến cao cấp và đóng hộp. Thách thức lớn hiện nay là chi phí vận chuyển và bảo quản, đặc biệt tại các khu vực châu Phi còn hạn chế về hạ tầng logistics.

Tương lai dài hạn, các chuyên gia dự đoán thị trường Trung Đông sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định, đặc biệt tại các quốc gia như UAE, Ả Rập Xê Út, Oman, Qatar. Ngược lại, châu Phi dù còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng, vẫn là thị trường tiềm năng nhờ sự phát triển của các nền kinh tế, quá trình đô thị hóa và xu hướng tiêu dùng cao cấp. Các doanh nghiệp Việt Nam cần xây dựng kênh thương mại điện tử và tăng cường hoạt động kết nối để mở rộng khai thác thị trường này hiệu quả hơn.

Viễn cảnh ứng phó của ngành thủy sản Việt Nam thể hiện rõ qua tinh thần đoàn kết, tận dụng khả năng thích nghi và vượt thách thức để giữ vững vị thế trên bản đồ xuất khẩu thế giới, dù gặp phải nhiều khó khăn phía trước.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *